“AVRUPA: BELLEĞİN İZİNDE” - "EUROPE: IN THE TRACE OF MEMORY"

Kategori: Kurum İçi Sergiler | Alt Kategori: Kişisel Sergi

Sergi Başlangıç: 01.12.2025 | Sergi Bitiş: 10.12.2025

DOÇ. DR. M. ÖZER ÖZKANTAR

1984 yılında Kayseri’de doğan Doç. Dr. M. Özer Özkantar, lisans eğitimini Hacettepe Üniversitesi Amerikan Kültürü ve Edebiyatı Bölümü’nde tamamladı. Edebiyat, kültür kuramı ve görsel anlatı arasındaki ilişkiye duyduğu ilgi, akademik yönelimlerinin temelini oluşturdu. 2016 yılında Çağan Irmak sinemasında erkek kimliğinin temsili üzerine hazırladığı yüksek lisans çalışmasını tamamladıktan sonra aynı yıl Hacettepe Üniversitesi İletişim Bilimleri Doktora Programına başladı. 2017’de doktora eğitimine Gazi Üniversitesi Radyo, Televizyon ve Sinema Bölümünde devam ederek, 2021 yılında David Lynch sinemasında kadın kimliğinin sunumu başlıklı teziyle doktor unvanını aldı. Akademik kariyerine 2010–2012 yılları arasında Erciyes Üniversitesi’nde başlayan Özkantar, 2012–2022 yılları arasında Gaziantep Üniversitesi’nde öğretim görevlisi olarak görev yaptı. Aynı dönemde İngilizce çevirmenlik çalışmalarıyla kültürel aktarım alanındaki deneyimlerini derinleştirdi. Eylül 2022’den bu yana Gaziantep Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi Film Tasarımı ve Yönetimi Bölümü’nde öğretim üyesi olarak görev yapmakta ve bölüm başkanlığı sorumluluğunu yürütmektedir. Lisans ve lisansüstü düzeyde Sinema ve Edebiyat, Sinema ve Toplum, Sinema ve Toplumsal Cinsiyet, Göstergebilim, Yönetmen Sineması, Film Analiz Yöntemleri, Çağdaş Sanat ve Modern Sinema gibi dersler vermektedir. Özkantar’ın akademik ilgi alanları; film ve medya çalışmaları, toplumsal cinsiyet, ölüm ve yas temsilleri gibi disiplinlerarası kesişimlerde yoğunlaşmaktadır. Bu teorik çerçeve, fotoğraf üretimlerine de yansımakta; sinema ile fotoğraf arasında kurduğu estetik ve düşünsel geçişliliği besleyen temel bir arka plan oluşturmaktadır.

“AVRUPA: BELLEĞİN İZİNDE”

“Avrupa: Belleğin İzinde”, son yıllarda Avrupa coğrafyasının farklı noktalarında yürüttüğüm uzun soluklu görsel araştırmanın yeni bir durağı olarak şekillendi. Hollanda’dan Belçika’ya, Lüksemburg’dan Fransa’ya, Almanya’dan, İspanya'ya, Çekya’dan Macaristan ve Balkan coğrafyalarına uzanan geniş bir hatta gerçekleştirdiğim çekimler, kıtanın hem ortak hem de birbirinden ayrışan kültürel ve tarihsel katmanlarını izlememe olanak sağladı.

Bu sergi, Avrupa’yı yalnızca mekânsal bir bütün olarak değil; yüzyıllardır iç içe geçen hafıza hatlarının, geçişken kimliklerin ve kültürel sürekliliklerin bir aradalığı üzerinden okuyan bir yaklaşımı benimsiyor. Sokakların ritmi, meydanların sessizliği, mimarinin taşıdığı tarihsel izler, modern kentlerin akışı ve kırsalın zamansız dinginliği… Tüm bu karşıtlıklar fotoğraflarda bir çatışma değil, Avrupa’nın belleğini mümkün kılan dinamik gerilimler olarak yer alıyor. Sinematografik bir kompozisyon duygusunu gözeten bu seri, görüntüyü yalnızca yüzeysel bir an olarak değil, içinde saklı hikâyeyi yeniden kuran bir sahne olarak ele alıyor. Işığın bir meydanı dönüştüren kırılmaları, bir katedral cephesinin gölgede kaybolan çizgileri, sabah sisinin mekâna kattığı askıda zaman duygusu ya da bir köprünün gece ışıklarıyla kurduğu titreşimler… Her karede, fotoğraf ile sinema arasındaki akrabalık yeni bir anlatı olanağına dönüşüyor.

“Avrupa: Belleğin İzinde”, benim için yalnızca bir seyahat ya da belgeleme süreci değil; Avrupa’nın tarihsel hafızasını, mekânsal katmanlarını ve kültürel geçişkenliğini okuma çabasının görsel bir toplamı niteliğinde. Bu sergideki imgeler, Avrupa’nın bazen görünür bazen yüzeyin altında kalmış belleğine dair kişisel bir iz sürme deneyimini izleyiciyle paylaşmayı amaçlıyor. Her fotoğraf bir sahne; her sahne bir hikâye; her hikâye ise Avrupa’nın çok katmanlı kültürel dokusunun farklı bir noktasına açılan bir kapı…

“Avrupa: Belleğin İzinde”, bu nedenle bir sergiden çok daha fazlası olarak bir başka deyişle kıtanın hem ortak hem de bireysel hafızalarında dolaşan bir görsel yolculuk olarak kurgulandı.

Doç. Dr. M. Özer ÖZKANTAR

“AVRUPA: BELLEĞİN İZİNDE” ADLI SERGİ ÜZERİNE

Bellek, çoğu zaman mekânların içinde saklıdır; bir duvarın dokusunda, bir meydanın geometrisinde, sokaktan geçen bir sesin bıraktığı izde. Şehirler ve doğal mekânlar bu nedenle, hatırlamanın farklı biçimlerine imkân veren yoğun katmanlarla örülüdür. Doç. Dr. M. Özer Özkantar’ın Avrupa: Belleğin İzinde başlıklı sergisi, bu katmanlarla kurulan basit ama dikkatli bir karşılaşmanın izlerini sunuyor.

Özkantar’ın fotoğrafları, seyahat sırasında karşısına çıkan mimari yapılardan şehir yaşamının gündelik ayrıntılarına ve doğal güzelliklere uzanan geniş bir çeşitlilik taşır. Bu çeşitlilik, belirli bir temayı takip etmekten çok, belleğin nasıl çalıştığına işaret eder: Parçalı, bazen rastlantısal, bazen de beklenmedik şekilde birbirine bağlanan bir akış. Fotoğraflar, bir kentin kendisini değil, kentle karşılaşma hâlinin hafızada bıraktığı tortuları görünür kılar.

Bellek çoğu zaman düzenli değildir; geçmişi kronolojik bir sıralamaya göre değil, görüntülerin ve duyguların birbirine eklemlenmesiyle çağırır. Sergideki şehir manzaraları, mimari detaylar ve yolculuk izlenimleri de bu düzensiz ama tutarlı akışı çağrıştırır. Her kare, belirli bir anlam dayatmaktan çok, izleyiciyi kendi belleğiyle baş başa bırakır. Bir yapıya, bir köprüye ya da bir sokağa bakarken hatırlanan şey yalnızca görüntü değil; görüntünün zihinde açtığı alan olur.

Bu açıdan sergi, Avrupa’yı temsil etme iddiası taşımaz; daha çok Avrupa’nın içinde dolaşırken biriken küçük tanıklıkların izlerini bir araya getirir. Özkantar’ın fotoğrafları, “orada” olanı sabitlemekten çok, “orada bulunma” hâlinin bellekte nasıl bir iz bıraktığını sorgular.

Avrupa: Belleğin İzinde, mekân ile hatırlama arasındaki ilişkiye dair sakin bir okuma öneriyor. Fotoğraflar, bir yolculuğun belgeselinden çok, o yolculuğun hafızada bıraktığı kırıntıların biraradalığı olarak düşünülebilir. İzleyici, bu kırıntıların arasında dolaşırken, kendi bellek izlerini de görüntülere ekleme imkânı buluyor.

Küratör Doç. Dr. Erdinç YILMAZ